Adet Görememe ve Adet Düzensizliğinin Pek Çok Nedeni Var!
Amenore nedir?
Kadın bireylerde ilk adet kanaması, genellikle 12 yaşında görülür. Menstrüasyon döneminde, uterus kendisini yeniler ve vajinadan dışarıya atar. Ortalama 2 ila 4 gün devam eden bu süreç, iç yüzeyi hamilelik için hazırlar. Eğer, gebelik oluşmaz ise tekrar menstrüasyon dönemine girilir ve döngü devam eder. Bu durum, gelişecek doğurganlık süresi boyunca devam eder. Menopoz dönemi ile birlikte uterusun hazırlığı da sona erer ve menstrüasyon tamamen biter. Bu bahsettiğimiz kanamaların hiç olmaması veya kesilmesi durumuna amenore ismini vermekteyiz.
Primer amenore nedir?
15 yaşına gelen kızların %98’i adet kanamasını yaşamış olur. Eğer, bu yaşa gelip de menstüasyon dönemi başlamamış olur ise primer amenore şüphesi ile doktora başvurulmalıdır. Doğumsal anomaliler, bazı hormon bozuklukları, üreme organlarının tam olarak gelişememesi, kromozomal anormallikler primer amenorenin nedenleri olabilir.
Primer amenore nedenleri nelerdir?
Primer amenorenin kompartımanlarına göre, nedenleri de değişkenlik gösterebilir. Genellikle; kalorisi düşük diyet programları, tiroit hastalıkları, hipofiz bezi hastalıkları, ağır spor ve egzersiz aktiviteleri bu nedenler arasındır. Kompartımanlarına göre nedenlerini şöyle açıklayabiliriz:
- Kompartıman, rahim ve vajina: Gelişim bozuklukları neticesinde gelişir. Over fonksiyonu normal görünse de uterus, tüpler ve vajenin üst kısmı yoktur. Tanı için ultrason, MR, laparoskopik ve vajinoskopik yöntemler kullanılabilir.
- Kompartıman, yumurtalıklar: 46 yerine, 45 kromozom var olması olarak bilinen Turner sendromu, primer amenorenin en sık görülen nedenidir. Kalıtımsal veya edinsel olabilir.
- Kompartıman, hipofiz: Kafatasında yer alan hipofiz bezinin; travmaya bağlı, tümör veya cerrahi operasyon sonrasında gelişen hasarlar primer amenore nedenlerindedir.
- Kompartıman, hipotalamus: Tam GnRH eksikliği bulunan kişilerde sekonder seks karakter gelişimi yoktur. Kısmi eksikliği söz konusuysa eğer, farklı düzeylerde sekonder seks karakter gelişimi bulunabilir. Anoreksiya nervozanın neden olduğu; kilo alma korkusu, normal kilonun kişiye fazla görünmesi, yiyecekleri aşırı sınırlayarak beslenmek önemli nedenlerdir. Bunların yanı sıra; immün yetmezlik ve kronik rahatsızlıklar, bu kompartımanı oluşturur.
Sekonder amenore nedir?
Düzenli bir şekilde adet kanaması olan kadınlarda tüm kompartımanlar normal işler. Beyindeki hipotalamus ve hipofiz; hormonal salgılar ile yumurtalıkları uyarır. Böylece; overlerın östrojen ve progesteron salgılanması sağlanır. Salgılanan bu hormonlarde yer alan endometrium, uterusun iç yüzeyini uyarır ve menstrüasyon başlamış olur. İşleyişin bu şekilde olmasına düzenli menstrüasyon diyoruz. Gebelik, menopoz ve emzirme süreçleri dışındaki, 3 ay üst üste menstrüasyon yaşanmamasını ise sekonder amenore olarak adlandırıyoruz.
Sekonder amenore nedenleri nelerdir?
Çoğu zaman en büyük nedeni, hamileliktir. Bazı durumlarda ise kortizon kullanımının, depresyonun, kemoterapi seanslarının ve doğum kontrol haplarının etkisi olabilir. En sık rastladığımız sebepleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Hormon bozuklukları
- Kanser ve tedavi süreci
- Tiroit rahatsızlıkları
- Bulimia nervoza
- Anoreksiya
- Kistik fibrozis
- Hipofiz bezi rahatsızlıkları ve bu bölgede gelişen spor
- Sağlıksız beslenme
- Psikolojik kaygılar ve depresyon
- Birden fazla kilo alma ya da kilo verme
- Polikistik over sendromu
- Cushing sendromu
- Uterusta meydana gelen hasarlar
Benzer Yazılar
Hamileliğin bazı dönemlerinde nezle oldukça sıkıntılı yaratır. Hamileliğin üçte birinde alerjik reaksiyonlar görülmediği gibi burun tıkanıklıkları görülebilir.
Menopoz kadınların genelinde görülen bir süreçtir. Bazı kadınlar bu döneme daha erken girseler de bazıları daha geç girebiliyor.
Hamilelik; 37 ila 40 hafta arasında değişiklik gösteren bir süreçtir.
Kanser ve tedavi süreci, cinsel birliktelikte gerekli olan; arzuyu, uyarılma duygusunu ve orgazm hazzını etkileyebilmektedir.
Kadın bireylerde ilk adet kanaması, genellikle 12 yaşında görülür. Menstrüasyon döneminde, uterus kendisini yeniler ve vajinadan dışarıya atar. Ortalama 2 ila 4 gün devam eden bu süreç, iç yüzeyi hamilelik için hazırlar.
Cinsel ilişkide ağrı, acı hissi gibi hisler disparoni olarak tanımlanmaktadır.
Yaz aylarında hamilelerde; sıcak basmaları, alerjik problemler, bulantı ve kusmalarda artış, halsizlik, uykusuzluk, nefes darlığı gibi problemler artar.
Cerrahi müdahale olmadan bebeğin dünyaya gelmesidir. Bebeğin yaklaşık dünyaya gelmesi 14 saat sürmektedir.
İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Ferda Erbay, anne adaylarına emzirme dönemi hakkında önemli bilgiler verdi!
